Wcześniak to dziecko urodzone między 22 a 37 tygodniem ciąży. Wcześniaki wymagają szczególnej opieki medycznej oraz troskliwej pielęgnacji ze strony rodziców, bo wcześniactwo niesie ze sobą sporo zagrożeń. Jak myśleć o wcześniaka w szpitalu a następnie w domu? Jak karmić go oraz pielęgnować? Wcześniaki to dzieci, których dojrzewanie w łonie mamy zostało szybko przerwane, są niezwykle małe oraz zupełnie nieprzygotowane do samodzielnej egzystencji – wiele organów nie zdążyło się jeszcze dostatecznie wykształcić. Wcześniactwo niesie ze sobą wiele zagrożeń – to dlatego oddziały intensywnej opieki neonatologicznej (oddziały wcześniaków oraz patologii noworodka) wyposażone są w specjalistyczną aparaturę, niezbędną dla ratowania zdrowia oraz bycia żyjących w szpitalu dzieci. Niektóre urządzenia wspomagają proces oddychania czy monitorują parametry organizmu, inne są do stosowania pokarmu oraz lekarstw i utrzymują odpowiednią temperaturę ciała noworodka. Wcześniak ma za mało tkanki tłuszczowej oraz za słabe mięśnie, żeby samodzielnie wytwarzać ciepło. Dlatego jest w inkubatorze. Zazwyczaj czujniki inkubatora podłączone są do skóry małego pacjenta oraz maszyna automatycznie dopasowuje temperaturę do potrzeb dziecka.
Karmienie wcześniaka
Wiele niepokoju dostarcza rodzicom wcześniaków karmienie. Przedwcześnie urodzone noworodki otrzymują pożywienie dożylnie (pozajelitowo) czy za pośrednictwem sondy dożołądkowej. Stosuje się nią specjalne mieszanki czy mleko mamy (dzięki niemu błona śluzowa żołądka dojrzewa, a organizm otrzymuje cenne elementy odżywcze oraz przeciwciała). Kiedy sonda nie jest potrzebna, czyli zazwyczaj ok. 32.–34. tygodnia ciąży (wtedy rozwija się odruch ssania), można spróbować przystawiać dziecko do piersi. Karmienie piersią nie jest proste, ponieważ maleństwu ciężko na starcie skoordynować odruchy ssania, połykania oraz oddychania. Jednak neonatolodzy podkreślają, iż nie należy się zniechęcać – powinien być wytrwałym oraz zachować pozytywne nastawienie, by nie zabrakło matczynego mleka. Kolejne pokarmy można stosować do diety dziecka ostrożnie oraz po konsultacji z lekarzem. Warto pamiętać, iż wszystkie etapy karmienia wcześniaków są na siebie oraz są dosyć długo. Jest toż proste, ponieważ maluchy muszą nadrobić wiele zaległości.
Gdy wcześniak opuszcza szpital
Niemowlęta urodzone przedwcześnie opuszczają szpital zazwyczaj dopiero po kilku miesiącach. Warunkiem przeprowadzki do własnego domu jest ich ogólny dobry stan zdrowia, umiejętność samodzielnego oddychania oraz jedzenia. Istotna jest także masa ciała: dziecko musi ważyć ponad 2 kg. W domu matka powinna uważnie śledzić swoje maleństwo. Mała aktywność dziecka, brak koncentracji wzroku, składanie się w jednej pozycji, stale zaciśnięte piąstki, nieprzybieranie na wartości oraz trudności z wypróżnianiem wymagają konsultacji lekarskiej. W 4., 8. oraz 12. tygodniu życia potrzebne jest badanie okulistyczne, by wyeliminować retinopatię – dolegliwość, która może prowadzić do odwarstwienia siatkówki. Poza tym poprzez pierwszy rok życia dziecko powinno być pod kontrolą neurologa, czasem fizjoterapeuty. Co miesiąc należy ważyć oraz mieć dziecko, badać jego wzrost psychoruchowy.
Odpowiednia pielęgnacja wcześniaka
Cienka jak pergamin skóra wcześniaka jest niezwykle delikatna, nie ma również w pełni rozwiniętych gruczołów oraz warstwy rogowej, zatem łatwo ją uszkodzić. Dlatego matka powinna usunąć z środowiska swego dziecka drażniące elementy. Mróz, silne słońce, wiatr, dym z papierosa mogą podrażnić jego skórę oraz błony śluzowe. Gdy dziecko ma kłopoty z nawilżeniem błon śluzowych oraz dolega mu sapka, wpuszczajcie do noska krople nawilżające. Zabiegi higieniczne wokół wcześniaka w istocie nie różnią się z ostatnich, którym poddawane są dzieci urodzone we określonym terminie. Muszą być tylko wykonywane z większą delikatnością oraz starannością. Kremy do higieny powinny być niezwykle delikatne, by nie naruszały ochronnej warstwy naskórka. Dobre będą też przeznaczone dla dzieci alergicznych czy specjalne dla wcześniaków. Innowacją wśród akcesoriów pielęgnacyjnych są wprowadzone ostatnio wanienki o mniejszych gabarytach niż normalne, z rozkładaną siatką do podtrzymania małego czyścioszka. Również producenci pieluch oraz ubranek dla dzieci zaczynają udostępniać je w rozmiarach poniżej 50. Niestety, część z nich dostępna jest tylko w biznesach internetowych. Wcześniaki mają kłopot z zachowaniem odpowiedniej temperatury ciała. A ponieważ ciepło ucieka głównie przez główkę, w domu również warto zakładać mu czapeczkę. Na czas po kąpieli przydadzą się również skarpetki oraz rękawiczki. Jak dziecko znajdzie się wreszcie w domu, czekają was odwiedziny bliskich oraz bliskich. Pamiętajcie jednak, iż wcześniak nie ma również w pełni sprawnego układu immunologicznego a te wizyty mogą mu zaszkodzić – jest ryzyko, iż goście nieświadomie przyniosą bakterie oraz zarazki. To na starcie postarajcie się ograniczyć trochę wizyty obcych, nawet tych bardzo życzliwych – dla dobra waszego dziecka. Jednak na pierwszy spacer wybierzcie się w zimowy dzień, bez silnego wiatru oraz deszczu, by maleństwo nie zmarzło.
