Czym są NLPZ oraz jak się je stosuje?
NLPZ, to modny oraz dosyć często stosowany skrót oznaczający Niesterydowe Środki Przeciw Zapalne. Jest to dosyć spora część obejmująca środki takie jak najlepiej znane pacjentom naproksen, ibuprofen, diklofenak, kwas acetylosalicylowy, zwyczajowo określany aspiryną, a również wiele różnych substancji takich jak piroksikam, niemesulid lub na przykład celekoksyb. Część spośród ostatnich substancji dostępna jest w innych ilościach oraz pod wieloma firmami handlowymi. NLPZ wykazują między innymi działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz przeciwzapalne, co powoduje, iż są potrzebne w wypadku wielu sytuacji. Wykorzystywane są w celu obniżania temperatury, redukcji symptomów reakcji zapalnej i ograniczenia chorób połączonych z bólami stawów, mięśni, zębów, głowy lub bolesnym miesiączkowaniem. Przewlekle wykorzystywane są u chorych z zespołami bólowymi i takich, u których występują choroby zwyrodnieniowe stawów, lub dolegliwości reumatyczne. Duża ilość NLPZ sprzedawana jest w postaci środków dostępnych bez recepty, ostatnio nawet poza aptekami, w sklepach spożywczych, lub na stacjach benzynowych. Sprawia to, iż część pacjentów stosuje NLPZ bez konsultacji ze specjalistą lub farmaceutą, będąc pewnym, iż są to środki pewne oraz pozbawione działań niepożądanych. Obecnie ciężko jest spotkać pacjenta, który nigdy nie stosowałby żadnego NLPZ.
Dostępnych jest rzeczywiście wiele środków, który z nich winniśmy stosować?
Rzeczywiście, dobór odpowiedniego NLPZ to niezwykle ważny problem. Łatwa popularność oraz codzienne wykorzystywanie spowodowały, iż NLPZ uważane są jako środki pozbawione działań niepożądanych. Nie jest to niestety prawda. Najczęstszymi działaniami połączonymi ze stosowaniem NLPZ są dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Innym poważnym problemem połączonym ze stosowaniem większości z ostatnich preparatów jest negatywny nacisk na system sercowo-naczyniowy połączony z rozwojem ryzyka nastąpienia, między innymi zawału serca, niewydolności serca, lub chociażby zgonu spowodowanego dolegliwościami układu krążenia. Nie wszystkie NLPZ wykazują takie same działania niepożądane, dlatego wybór leku zależy od indywidualnego profilu ryzyka każdego pacjenta oraz za każdym razem wybierając NLPZ należy wziąć pod uwagę lub tenże środek nie wpłynie na układ krążenia pacjenta. W dzisiejszych czasach znaczna ilość pacjentów ma stwierdzoną dolegliwość układu sercowo-naczyniowego. Jeszcze częściej spotykamy pacjentów, którzy doświadczyli w przeszłości zawał serca, udar mózgu, lub mają stwierdzoną dolegliwość taką jak nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, niewydolność serca lub choroba wieńcowa. W opisywanych wyżej grupach pacjentów należy wybierać NLPZ, który nie wiąże się ze wzrostem ryzyka sercowo-naczyniowego. Analizy badań wykonanych na niezwykle wielkich grupach pacjentów pokazały, iż najbezpieczniejszym środkiem dla pacjentów z dolegliwościami układu krążenia jest naproksen. Jego wykorzystywanie nie wiąże się z jakimś zwiększeniem ryzyka nastąpienia niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowych takich jak zawał serca ani udar mózgu. Analizowania te wykazały się przełomowe, bo do momentu ich publikacji obawiano się, iż wszelkie NLPZ nie są bezpieczne u pacjentów leczonych kardiologicznie. Naproksen jest jedynym odpowiednim dla serca NLPZ. Powszechnie wykorzystywane substancje takie jak diklofenak czy ibuprofen, które potrafią między innymi skutkować wzrost wartości ciśnienia tętniczego krwi a poprzez to zwiększać ryzyko udaru mózgu lub zawału serca. Jednak nie winnismy łączyć wskazań do stosowania naproksenu jedynie z pacjentami ze stwierdzoną dolegliwością układu krążenia. Naproksen jest najwygodniejszym wyjściem również u pacjentów obciążonych elementami ryzyka sercowo-naczyniowego.
Co znaczy pojęcie elementy ryzyka sercowo-naczyniowego?
To niezwykle istotne zagadnienie, na temat którego duża ilość pacjentów nie wie wystarczająco wiele. Są to stany oraz dolegliwości, ale również zwyczaje oraz uwarunkowania genetyczne usposabiające pacjentów do zwiększonego ryzyka nastąpienia niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowych takich jak zawał serca lub udar mózgu. Elementy ryzyka dzielimy na modyfikowalne oraz niemodyfikowalne. Do niemodyfikowalnych zaliczamy między innymi płeć męską, starszy wiek i powstawanie wad układu krążenia w rodzinie. Modyfikowalne elementy ryzyka, to takie na które możemy mieć nacisk za pomocą zmian trybu życia oraz właściwego leczenia. Są to między innymi nadciśnienie tętnicze, schorzenia gospodarki lipidowej, cukrzyca, palenie tytoniu, ale również stres lub choroby nerek. Część z wymienionych stanów jest szeroko rozpowszechniona w naszej społeczności. Często współistnieją one oraz nakładają się na siebie np. chory z nadciśnieniem tętniczym może mieć także podniesione stężenie cholesterolu we krwi lub cukrzycę. Poprzez to znaczna ilość pacjentów jest zagrożona wystąpieniem wad układu sercowo-naczyniowego w perspektyw, a nieodpowiedni NLPZ może jedynie zwiększyć to ryzyko. Jednak należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę NLPZ. W każdym wypadku im niższa jest liczba przyjętej substancji, tym niższe ryzyko nastąpienia działań niepożądanych.
